Pozostający przez 500 lat zagadką papirus okazał się być kolejną teorią o „kobiecej histerii”
Ponad 500 lat temu do biblioteki Uniwersytetu w Bazylei przyniesiono papirus pokryty tajemniczym tekstem. Liczące sobie prawie 2000 lat pismo wydawało się być lustrzanym odbiciem i renesansowi uczeni, bez względu na wysiłki, nie byli w stanie go rozszyfrować.
Tekst medyczny
Pół milenium później, współczesna technologia i ciekawość archeologów doprowadziły do odczytania papirusu. Zespół ogłosił, że słynny nieodczytany dokument w rzeczywistości był kilkoma sklejonymi warstwami bibułki z włókiem roślinnych. Wykorzystując ultrafiolet i podczerwień, specjalista od rękopisów był w stanie oddzielić każdą stronę, a tekst został odczytany. Grecki tekst natychmiast przetłumaczono i określono jego pochodzenie.
To sensacyjne odkrycie. Większość papirusów to umowy lub listy. Ten tekst literacki jest znacznie bardziej wartościowy. Możemy stwierdzić, że to tekst medyczny z późnego antyku. Zakładamy, że napisał go rzymski lekarz Galen. – relacjonuje profesor historii starożytnej Sabine Huebner
Galen
Galen jest jedną z najbardziej znanych postaci w historii medycyny. Urodzony w 129 roku na terenie dzisiejszej Turcji, szybko zyskał sławę w kręgach akademickich Cesarstwa Rzymskiego i Bliskiego Wschodu. Popularność zyskał dzięki bogatym pismom traktującym o filozofii i medycynie. Dziś jednak najbardziej znany jest ze swoich dziwacznych notatek i jeszcze osobliwszych ilustracji „ludzkiej anatomii”.
Anatomia wg. Galena
Jeszcze w czasach Galena, czyli w II wieku, istniał powszechny zakaz sekcji zwłok i „zaglądania” do wnętrza ludzkiego ciała. Galen i jego koledzy po fachu zmuszeni byli więc szukać wiedzy gdzieś indziej. Coś im podpowiedziało, że do nauki ludzkiej anatomii doskonale posłużą zwierzęta.
Choć w tekstach widniała informacja, że badania zostały przeprowadzone na zwierzętach, w dziełach Galena pojawiało się mnóstwo dziwacznych opisów i diagramów ludzkiego ciała. Choć w III wieku w Aleksandrii rozpoczęto nieco staranniejsze badania, tzn sekcje zwłok, rękopisy Galena były punktem odniesienia dla lekarzy aż do renesansu.
Kobieca histeria
Oprócz tworzenia od wieków zamieszania wokół struktury ludzkiego ciała (choć trzeba przyznać, że nie celowo), Galen miał kilka ciekawych pomysłów na temat kobiecej anatomii. O tym zresztą traktuje odczytany rękopis, a dokładniej mówiąc o kobiecej histerii.
„Schorzenie” po raz pierwszy zostało scharakteryzowane w Egipcie około 1900 roku p.n.e. Oficjalną nazwę później nadał Hipokrates. Jak się okazuje, kobieca histeria była powszechnie diagnozowana. Co to właściwie było? Cóż, spontaniczne ruchy macicy związane z cyklem menstruacyjnym.
Diagnoza
Galen postanowił poznać temat nieco lepiej i teorię rozwinął na kilku kartkach papirusu. Według starożytnego lekarza, ruchy macicy były spowodowane „uduszeniem” organu przez nagromadzoną krew menstruacyjną. Zalecane były ziołowe płukanki, a w przypadku młodych kobiet, jak najszybsze małżeństwo. Jak pisze w swojej pracy Hippocratis librum de humoribus:
Badałem wiele histerycznych kobiet, niektóre z nich były zatrważające, inne miały ataki lęku. Choroba ma różne objawy, ale zawsze odnosi się do macicy.
