Nawet o tym nie myśl! Dlaczego tak trudno jest zapanować nad myślami?

W tradycji buddyjskiej ludzki umysł często jest porównywany do niesfornej małpy. Wszystko przez brak dyscypliny, skupienia oraz psotnej skłonności do niezdecydowanego wędrowania tam, gdzie nie powinien.

Ludzki umysł

Powyższe porównanie ludzkiego umysłu znalazło potwierdzenie w nowym badaniu opublikowanym w Psychological Science. Ujawnia, że kontrola nad myślami, którą posiada większość z nas, „nie jest znacząco powyżej zera”.

Praktycznie niemożliwe jest, by myśleć o niczym, a dosłownie niewykonalne jest myślenie o tym, o czym właśnie próbujesz nie myśleć. Dlatego naukowcy z Uniwersytetu Nowej Południowej Walii opracowali eksperyment, by sprawdzić, dlaczego ludzki umysł jest tak psotny.

Eksperyment

Podczas eksperymentu uczestnikom przydzielono określony obiekt, o którym mieli nie myśleć. Każdy z nich miał kolor czerwony lub zielony. Później badanych proszono o naciśnięcie przycisku, kiedy „zakazany” przedmiot wkradł się do ich myśli.

Uczestnikom wyświetlano również obrazy – w jednym oku zielone, w drugim czerwone. Mieli oni określić, który z dwóch pokazanych kolorów jest dominujący.

Wyniki

Ci, którym przydzielono czerwony przedmiot, prawie zawsze widzieli czerwień jako dominujący kolor. Z kolei ci, którzy starali się nie myśleć o czymś zielonym, byli bardziej skłonni widzieć zieleń jako dominującą.

Według autorów badania sugeruje to, że kora wzrokowa każdego uczestnika „wyczarowała” określony kolor. Wiele wskazuje na to, że zakazany przedmiot mimo wszystko był reprezentowany w mózgu, pomimo usilnych prób stłumienia.

Niechciane myśli

Efekt zaobserwowano także u tych, którzy uważali, że skutecznie udało im się wyeliminować myśl o przedmiocie i nie nacisnęli guzika. Naukowcy doszli do wniosku, że wizualne myśli były obecne na poziomie nieświadomym, co wyjaśnia, dlaczego ludzie czasem doświadczają niekontrolowanych pragnień i natrętnych myśli.

Autor badania, Joel Pearson, powiedział, że odkrycie wiele zmienia w sposobie myślenia o pragnieniach i sugeruje, że nieświadome myśli mogą pojawić się i kierować naszymi decyzjami oraz zachowaniem. Tłumienie myśli nie działa, bo idea wciąż jest obecna w naszym umyśle.

Przekierowanie uwagi

Naukowcy odkryli jednak inną ciekawą zależność. Poinstruowanie uczestników, by myśleli o białym obiekcie sprawiło, że tendencja dostrzegania czerwieni lub zieleni przestała być dominująca. „Zastąpienie” myśli czasem okazuje się skuteczne.

Wyniki pokazały również, że ludzie, którzy osiągnęli wyższe wyniki w teście mierzącym poziom uwagi i skupienia, lepiej radzili sobie z tłumieniem myśli. Dyscyplina i medytacja mogą pomóc oswoić psotny małpi umysł i poradzić sobie z niechcianymi myślami.