6 potwornych chorób zakaźnych, które dziesiątkowały Europę przed opracowaniem szczepionek

Wiele chorób zakaźnych odeszło w zapomnienie dzięki wynalezieniu skutecznych szczepionek. W przeszłości jednak były przyczyną pandemii i dziesiątkowały mieszkańców naszej planety. Niektóre z nich zniknęły na dobre, inne wciąż poniekąd stanowią dla nas zagrożenie.

Dzisiaj mieszkańcy rozwiniętych krajów nie muszą obawiać się czarnej ospy czy dżumy, gdyż wojna z tymi zakaźnymi chorobami dobiegła końca. Zobaczcie jednak jak wyglądały choroby, które doprowadziły do największych epidemii w dziejach ludzkości.

Wirusowe zapalenie wątroby typu B

Komplikacje związane z WZWB nawet w dzisiejszych czasach doprowadzają do około 700000 zgonów rocznie. Choroba wciąż powoduje epidemie w krajach azjatyckich i afrykańskich. W Europie zachorowalność drastycznie spadła (o około 82%) po tym, jak zaczęto powszechnie stosować szczepienia od 1982 roku.

Najbardziej typowym objawem wirusowego zapalenia wątroby typu B jest żółtaczka z uporczywym swędzeniem skóry, choroba może jednak przebiegać bezobjawowo. W niektórych przypadkach dochodzi do marskości wątroby, co w efekcie może doprowadzić do śmieci.

Ospa prawdziwa

Ospa prawdziwa, znana również pod nazwą czarna ospa, ma specjalne miejsce w historii. W XVIII wieku, w trakcie epidemii, choroba zabijała 400000 ludzi rocznie. Przez białych kolonizatorów została użyta jako broń biologiczna przeciw rdzennym mieszkańcom Ameryki Północnej.

Chorobę cechuje niebywale wysoka śmiertelność – nawet 95% w przypadku osób nieszczepionych. Choć do powikłań dochodzi bardzo rzadko, mogą skutkować utratą wzroku lub zapaleniem mózgu.

W 1796 roku Edward Jenner opracował skuteczne szczepienie ochronne. Obowiązkowe szczepienie pomogło wygrać wojnę z ospą, choroba szybko więc zniknęła w rozwiniętych krajach. Ostatni przypadek czarnej ospy miał miejsce w 1977 roku, od 1980 roku choroba uważana jest za wyeliminowaną.

Dżuma

Czarna śmierć, czyli kolejna choroba, która zdziesiątkowała Europę. Uważa się, że dżuma jest jedną z największych epidemii, która miała miejsce w dziejach ludzkości. W XIV wieku doprowadziła do śmierci około 75-200 milionów ludzi.

Dżumie towarzyszyła gorączka, wymioty krwią, powiększenie węzłów chłonnych, zgorzele na dłoniach i krwotoki. Większość chorych umierała w ciągu 2-5 dni po zarażeniu.

Pierwszą skuteczną szczepionkę opracował Waldemar Haffkine w 1897 roku. Obecnie dżuma jest rzadkością, choć w niektórych afrykańskich krajach istnieje ryzyko zachorowania.

Gruźlica

W XIX-wiecznych miastach ponad 40% zgonów spowodowane było właśnie gruźlicą. Ta zakaźna choroba jest potencjalnie śmiertelna i najczęściej dotyka płuc. W przeszłości gruźlica dziesiątkowała mieszkańców Europy.

Odkrywcą prątka gruźlicy jest Robert Koch. Dzięki jego badaniom opublikowanym w 1882 roku udało się opracować skuteczną szczepionkę w 1921 roku. Pojawienie się nowych form bakterii sprawiło, że od lat 80-tych ubiegłego wieku gruźlica znów stanowi globalny problem.

W krajach Trzeciego Świata rocznie dochodzi do 9 milionów nowych przypadków choroby, z czego 1,5 miliona kończy się śmiercią. W krajach rozwiniętych zachorowalność na gruźlicę zaczyna wzrostać w związku ze spadkiem odporności społeczeństwa i mutacją prątków.

Półpasiec

Półpasiec występuje u osób, które przeszły ospę wietrzną, wywołuje go zresztą ten sam wirus. Choroba objawia się wystąpieniem na ciele bolesnych i swędzących pęcherzy, zwykle w charakterystycznych regionach, wzdłuż przebiegu nerwów.

Dzisiaj liczba zgonów spowodowana półpaścem jest niewielka, choroba jednak, szczególnie niedoleczona, może prowadzić do wielu poważnych powikłań. Mechanizmy wciąż nie są znane.

Od 2006 roku dysponujemy szczepionką, dzięki której zachorowalność została zredukowana. Szczególnie zapobiega ona ciężkim objawom choroby i zmniejsza ryzyko powikłań. Od chorej osoby nie można zarazić się półpaścem, może jednak dość do zakażenia ospą (wirus jest obecny w wydzielinie z pęcherzy).

Błonica

Pewnie niewielu z was słyszało o błonicy. Zakaźna choroba przenoszona jest drogą kropelkową i jeszcze w ubiegłym wieku stanowiła ogromny problem doprowadzając do setek tysięcy zgonów. W 1913 roku wynaleziono szczepienie ochronne, które obecnie jest obowiązkowe.

Błonica zwykle występuje u dzieci i ma kilka postaci. Do charakterystycznych objawów należą: obrzmienie węzłów chłonnych, zmiany skórne i zwężenie szpary głośni. W związku z chorobą dochodzi do ogólnego zatrucia organizmu.

W ciężkich przypadkach dochodzi do zmian narządów, porażenia mięśni, a nawet śmierci. Leczenie choroby trwa bardzo długo, czasem konieczna jest intubacja. Po skutecznym wyleczeniu, zmiany narządów cofają się.