Dlaczego szczepionki przeciwko COVID-19 mogą wywoływać skutki uboczne?
W ostatnim czasie pojawiło się mnóstwo kontrowersji dotyczących szczepień przeciw COVID-19, a wiele uwagi poświęcono ich skutkom ubocznym.
Skutki uboczne szczepionek
Zacznijmy od tego, że żadna interwencja medyczna nie jest pozbawiona ryzyka, a naukowcy spędzają naprawdę sporo czasu, by upewnić się, że wspomniane zagrożenia są tak rzadkie, jak tylko możliwe, a efekt jest tego warty.
Szacuje się, że około jedna na dziesięć osób doświadcza skutków ubocznych po przyjęciu szczepionki. Głównie jest to ból głowy, zaczerwienienie i obrzęk w pobliżu miejsca wstrzyknięcia. Niektórzy także skarżą się na dreszcze, gorączkę, nudności i ogólne uczucie zmęczenia.
Do tej pory wiadomo, że skutki uboczne mogą być nieco bardziej uciążliwe po drugiej dawce szczepionki. Jaka jest biologiczna przyczyna skutków ubocznych? Dwóch specjalistów wyjaśniło, co dzieje się w organizmie po szczepieniu.
Reakcja układu odpornościowego
Zespół z Technology Networks przeprowadził wywiad z profesorem Martinem Michaelisem i dr Markiem Wassem ze Szkoły Nauk Biologicznych Uniwersytetu w Kent. Jest to część serii Teach Me in 10.
Skutki uboczne, choć oczywiście nieprzyjemne i niemile widziane, informują nas głośno i wyraźnie, że nasz układ odpornościowy jest aktywny i działa jak należy. Szczepionki COVID-19 nie zawierają wirusa SARS-CoV-2, który powoduje chorobę.
Środek oszukuje nasz organizm, by ten zaczął produkować nieszkodliwą część wirusa, którą układ odpornościowy może nauczyć się rozpoznawać, jako coś niebezpiecznego. To pozwala nam być w gotowości na wypadek zakażenia SARS-CoV-2.
Istnieją dwa główne powody, dla których szczepionki powodują skutki uboczne. Jednym z nich jest w rzeczywistości odpowiedź układu odpornościowego i tego właśnie chcemy. Po drugie, wiele osób będzie wiedziało, ale może nie mieć na uwadze skutków ubocznych lub zdarzeń niepożądanych: efekt placebo. Ponieważ może to mieć zarówno pozytywne, jak i negatywne konsekwencje. – wyjaśnia profesor Michaelis
Efekt nocebo
Specjalista poświęca sporo uwagi wrodzonej odpowiedzi immunologicznej naszego organizmu. Jest ona taka sama w przypadku wielu chorób, dlatego też na podstawie testu jesteśmy w stanie stwierdzić, czy ktoś ma COVID-19.
Michaelis podkreśla także, że nasz organizm nie zdaje sobie sprawy, że szczepionka nie jest zagrożeniem, więc reaguje na nią, jak na atak. Weźmy pod uwagę nudności i wymioty.
Szczepionka jest wstrzykiwana w ramię, a wymioty służą do oczyszczenia żołądka z czegoś niebezpiecznego, więc w tym przypadku nie ma to żadnego celu. Ciało po prostu zachowuje się tak, jak nauczyła je ewolucja.
Drugą przyczyną skutków ubocznych jest efekt nocebo, podobny do efektu placebo, ale z negatywnymi konsekwencjami. Wynika to z oczekiwania skutków ubocznych, a następnie ich doświadczania.
