Canities subita, czyli syndrom Marii Antoniny. Czy można zupełnie osiwieć w ciągu jednego dnia?

Ostatnie miesiące życia Marii Antoniny były naprawdę potworne. Kraj pogrążył się w krwawej rewolucji, gdy stracono jej męża i odebrano syna.

Syndrom Marii Antoniny

Maria Antonina w samotności oczekiwała na śmierć. W końcu wyprowadzono ją z celi i skazano na śmierć na gilotynie. Została stracona na oczach tłumu, który wiwatował podczas wykonywania wyroku.

Doświadczenia wystarczająco potworne, by kompletnie osiwieć w ciągu nocy. Według legendy dokładnie tak się stało. Canities subita, czyli „syndrom Marii Antoniny”, jak nazwano go w artykule z 2009 roku, jest tak samo kontrowersyjny, jak sama królowa.

Zweryfikowane przypadki u ludzi, których włosy stały się kompletnie białe w przeciągu zaledwie dnia są niezwykle rzadkie. Wielu naukowców twierdzi, że w ogóle nie jest to możliwe. Czy syndrom Marii Antoniny w ogóle istnieje?

We włosach nie ma żywych komórek. Stres psychospołeczny nie może wpływać na włókno włosa, które już się utworzyło, może wpływać tylko na włókna podczas ich tworzenia. W rzeczywistości jest to medycznie niemożliwe; nie ma mechanizmu, dzięki któremu włosy mogą naturalnie zmienić kolor na biały, nagle lub z dnia na dzień. Nawet jeśli choroba, uraz lub nagły szok mogą zmienić kolor włosów, minęłyby tygodnie, zanim efekt byłby widoczny, ponieważ dotyczyłoby to tylko mieszków. – wyjaśnia artykuł w LiveScience z 2012 roku

Canities subita

Mimo wszystko historia pełna jest przypadków ludzi, którzy nagle i przedwcześnie osiwieli na skutek traumatycznych wydarzeń. Jest tytułowa królowa, jest Thomas More, brytyjski prawnik, którego włosy zbielały przez noc przed egzekucją przez Henryka VIII za zdradę stanu w 1535 roku.

Tak samo stało się z Marią, królową Szkotów przed jej ścięciem, a także z garstką mniej sławnych osobistości, które przeżyły niewiarygodną traumę i wpisały się do literatury medycznej. Przez długi czas wiodącym wyjaśnieniem tego zjawiska był stan zwany łysieniem plackowatym.

Hipoteza zakłada, że stres może wywołać reakcję autoimmunologiczną, powodując nagłe wypadanie włosów, zwłaszcza tych pigmentowanych. Zwykle włosy bez pigmentu pozostają, więc można odnieść wrażenie, że ktoś osiwiał z dnia na dzień.

Istniało tylko prymitywne zrozumienie, jeśli jakiekolwiek, układu odpornościowego. Ten brak wiedzy prowadziłby do tego, że ludzie szukaliby powodów, takich jak szok lub trauma, aby wyjaśnić nagłą zmianę.

Traumatyczne doświadczenia

W zeszłym roku naukowcy znaleźli jednak mechanizm, który może wyjaśniać Canities subita. Eksperymenty pokazały, że przy ekspozycji na traumatyczne doświadczenia, mieszki włosowe tracą komórki macierzyste melanocytów wytwarzające pigment.

Po zaledwie kilku dniach wszystkie komórki macierzyste regenerujące pigment zostały utracone, a uszkodzenie okazało się trwałe. Dokładny proces wciąż jednak pozostaje tajemnicą. Nie wydaje się, by mechanizm był związany z układem odpornościowym ani poziomem kortyzolu.

Wykluczając kortyzol jako winowajcę, naukowcy zwrócili uwagę na noradrenalinę, główny neuroprzekaźnik używany przez współczulny układ nerwowy. Jest to część układu nerwowego, która reguluje nieświadome działanie walki lub ucieczki.

Współpracowaliśmy z wieloma naukowcami z wielu różnych dyscyplin, stosując kombinację różnych podejść, aby rozwiązać bardzo fundamentalne pytanie biologiczne. – podsumował Bing Zhang