Naukowcy badają zadziwiające syberyjskie kratery. Nikt nie wie skąd się wzięły

W ostatnich miesiącach rosyjscy naukowcy przyglądają się tajemniczym kraterom, które pojawiają się coraz częściej na syberyjskiej ziemi. Szybko jednak zamieniają się w jeziora, toteż czas ich badania w „surowej formie” jest nader krótki.

Tajemnicze kratery

Lecąc nad rozległą syberyjską tundrą, rosyjska ekipa telewizyjna ze stacji Vesti Yamal TV dostrzegła niedawno intrygującą formację. Krater rzucał się w oczy niczym ogromna rana zadana planecie. Głęboki na 30 metrów i szeroki na 20 metrów uderza pod względem wielkości, symetrii i wybuchowej siły natury, jakby został wykuty w zamarzniętej ziemi. Bloki lodu i ziemi leżały dziesiątki metrów od krateru, wyrzucone z głębokiej blizny na powierzchni.

Szybko zainteresowały naukowców. Evgeny Chuvilin z Instytutu Nauki i Technologii w Skolkovo był jednym z nich. Osobiście odwiedził lokalizację odkrytego krateru w celu jego zbadania. Jak tłumaczy, ich powstanie jest niezwykle tajemnicze:

W tej chwili nie ma jednej przyjętej teorii na temat powstawania tych złożonych zjawisk. Możliwe, że formowały się one od lat, ale trudno jest oszacować ich liczbę. Ponieważ kratery zwykle pojawiają się na niezamieszkanych i w większości dziewiczych obszarach Arktyki oraz Syberii, często nie ma nikogo, kto mógłby je zobaczyć i zgłosić.

Możliwe, że mamy do czynienia z kriowulkanami

Analizy innych kraterów, w tym pobieranie próbek ich lodowych ścian, dostarczyły pewnych wskazówek na temat tego, co się dzieje. W 2018 roku naukowcy zaproponowali, że wybuchy są formą kriowolkanizmu, który koncentruje się wokół wybuchowej kombinacji gazu, lodu, wody i błota. Ostatnie badania wskazują na silny wpływ konkretnego gazu.

Wieczna zmarzlina, która obejmuje dwie trzecie terytorium Rosji, jest ogromnym naturalnym rezerwuarem metanu. Jest to silny gaz cieplarniany, a niedawne upalne lata mogły odgrywać kluczową rolę w tworzeniu się tych kraterów. Badanie opublikowano w czerwcu i wykazało, że gazy, głównie metan, mogą gromadzić się w górnych warstwach wiecznej zmarzliny z wielu źródeł.

Mowa tutaj o tych zarówno z głębokich warstw Ziemi, jak i tych bliżej powierzchni. Nagromadzenie tych gazów może wytworzyć ciśnienie. To z kolei jest wystarczająco silne, aby doprowadzić do podziemnej eksplozji, która wyrzuca ziemię oraz skały tworząc krater.

Skutki zmian klimatu?

Wasilij Bogoyavlensky to profesor z Instytutu Badań Ropy i Gazu z Rosyjskiej Akademii Nauk. Przeprowadził on liczne wywiady z mieszkańcami Syberii, głównie z pasterzami reniferów. Nie jest on przekonany, że główną przyczyną tych kraterów jest ocieplenie temperatur związane ze zmianą klimatu. Społeczności pasterskie, z którymi rozmawiał, powiedziały mu, że starsze pokolenia dzieliły się historiami o eksplozjach tworzących kratery w tundrze.

Na podstawie relacji stwierdził, że „głównym winowajcą” jest najwyraźniej gaz próbujący wydostać się na powierzchnię z głębokich warstw Ziemi. Jednakże nie jest wykluczone, że ciepłe lata w ostatnich latach mogły mieć wpływ na częstsze powstawanie takich kraterów. Dlatego naukowcy nie wykluczają, że zmiany klimatyczne przyczynią się do ich coraz częstszego występowania.